Oigan, nenos e maiores,
olláparos de todas cores,
apalpadores e meighas,
polbos e trolls da xaneira,
Barbanzáns e barbanzanas,
de alén mar ou da montaña.
escoiten abrindo os ollos,
aínda que teñan un soio.
Que a lenda da Raíña Lupa
quizais non a oíron nunca
i era ben brava mullere
dona de hoxe canto vedes.
De Iria Flavia ao Pico Sacro,
de Mallou a Caldebarcos
tiña homes e tiña bois,
tiña lobos e dragois.
Tamén tiña moito xenio,
con el facía sortilexios:
convertíase en serpe
na alborada de setembre,
Peiteaba cabelo de moura
no San Xoán alí na Moa
antes de raiar o día,
que vela daba ledicia.
Mesmiño no Monte Pindo,
na ruxidoira do río,
nunha agochada espenuca
gran tesouro tiña Lupa.
Dis que a fervenza do Xallas
de moedas d´ouro brilaba
cando apousaba o sol alí
no anovado rexurdir.
Moitos fóronnas buscare
por ver de se ben aquelare:
e non acharon máis riqueza
que a da nosa natureza;
que nos dá o que precisamos
si con amor a tratamos,
e coidándoa e labrándoa
énchenos de ricas viandas.
Conta o Códice Calixtino,
esa guía do Camiño,
que chegou de Terra Santa
unha comitiva estrana.
Acompañaban ao corpo
dis de Santiago Apóstolo
e ao baixalo da barca
buscaban quen o cargara.
Uns bois pedíronlle a Lupa
e a raíña, que era ben lurpia,
guiounos ao alto dun covelo
como para ir cazar cotovelos.
Recibiunos un gran dragón
que cáseque os chamuscou
e unha parella de touros
aventando fume mouro.
olláparos de todas cores,
apalpadores e meighas,
polbos e trolls da xaneira,
Barbanzáns e barbanzanas,
de alén mar ou da montaña.
escoiten abrindo os ollos,
aínda que teñan un soio.
Que a lenda da Raíña Lupa
quizais non a oíron nunca
i era ben brava mullere
dona de hoxe canto vedes.
De Iria Flavia ao Pico Sacro,
de Mallou a Caldebarcos
tiña homes e tiña bois,
tiña lobos e dragois.
Tamén tiña moito xenio,
con el facía sortilexios:
convertíase en serpe
na alborada de setembre,
Peiteaba cabelo de moura
no San Xoán alí na Moa
antes de raiar o día,
que vela daba ledicia.
Mesmiño no Monte Pindo,
na ruxidoira do río,
nunha agochada espenuca
gran tesouro tiña Lupa.
Dis que a fervenza do Xallas
de moedas d´ouro brilaba
cando apousaba o sol alí
no anovado rexurdir.
Moitos fóronnas buscare
por ver de se ben aquelare:
e non acharon máis riqueza
que a da nosa natureza;
que nos dá o que precisamos
si con amor a tratamos,
e coidándoa e labrándoa
énchenos de ricas viandas.
Conta o Códice Calixtino,
esa guía do Camiño,
que chegou de Terra Santa
unha comitiva estrana.
Acompañaban ao corpo
dis de Santiago Apóstolo
e ao baixalo da barca
buscaban quen o cargara.
Uns bois pedíronlle a Lupa
e a raíña, que era ben lurpia,
guiounos ao alto dun covelo
como para ir cazar cotovelos.
Recibiunos un gran dragón
que cáseque os chamuscou
e unha parella de touros
aventando fume mouro.
Por si fora pouca a vinculación desta soberana entre castrexa e medio "moura" coa Costa da Morte, aínda habería que lembrar que calqueira roteiro polo Monte Pindo que se precie deberá pasar a carón dos Xigantes, uns enormes penedos graníticos con certo xeito antropomórfico que parecen vixiar e gardar o reino misterioso de Luparia.
O medieval Códice Calixtino menciona tamén a esta raíña coma unha persoaxe ben significada e importante na lenda da traslación dos restos do apóstolo Santiago, si ben sempre desde a intención sincrética do Cristianismo de adaptar as figuras consolidadas na cultura ancestral autóctona á súa inclinación relixiosa. Nesta historia, unha intelixente Lupa engana por dúas veces á cansina comitiva mortuoria para desfacerse deles e, na segunda, mándaos xunguir uns bois seus que en realidade eran touros tan bravos coma ela. Indómita e agreste no imaxinario, nembargantes a raíña convírtese no texto publicitario do Camiño de Santiago á fé cristiá ao ver _ según o Códice_ como as bestas ficaban mansas por miragre do santos restos. Esta campaña publicitaria medieval deulles éxito ate hoxe en día.
Lanuxos quixo materializar en lá esta arrichada e temible soberana galega e dotouna de rexio toucado lupario na súa testa, así como dun cetro con cornos de touro lembrando aquel episodio lendario. Que as mulleres guerreiras non señan condenadas ao esquecemento!